Onderzoek Lentiz naar circulaire kas
Afgelopen schooljaar heeft Lentiz MBO-Westland in samenwerking met een groep bedrijven, waaronder Van der Knaap Groep, en de Learning Community Greenport Horti Campus een circulaire tomatenteelt gerealiseerd. In september is in de belichte onderzoekskas van het World Horti Center het ras Xandor (Axia seeds) geplant.
Studenten van Lentiz hebben de gewasbeoordeling en gewasverzorging onder leiding van Horti-tech uitgevoerd en alle data gedurende de teelt verzameld. Vanuit het HBO hebben studenten van Hogeschool Inholland samen met Koppert een biologisch gewasbeschermingsplan opgesteld en succesvol uitgevoerd. Vierdejaars hbo-studenten hebben de voedingswaarde van de circulaire tomaten onderzocht. Eind juni 2022 is de teelt afgerond en kan er geconcludeerd worden dat er een vitale teelt, nette productie en gezonde duurzame tomaten zijn geproduceerd.
Achtergrond
Een essentiële input voor de moderne glastuinbouw is natuurlijke kunstmest. In Nederland hebben we op dit moment te maken met een stikstofovermaatproblematiek uit mest, terwijl de vraag naar stikstof vanuit de glastuinbouw groot is. In de moderne glastuinbouw worden voedingsoplossingen op maat aangeboden aan de planten op substraat. Mest vanuit de stal kan hiervoor niet direct gebruikt worden. Substraatleverancier Van der Knaap Groep heeft hiervoor een bioreactor ontwikkeld die dierlijke mest en plantaardige reststromen kan omzetten in bruikbare meststoffen voor de substraatteelt. De voedingstoffen zijn daarbij zowel mineraal vastgelegd als in organische verbindingen. De plant en het in het substraat actieve bodemleven zorgen ervoor dat de plant hier de juiste voedingstoffen uit kan halen.
De meststoffen uit deze bioreactor worden al commercieel ingezet in de biologische teelt op kokossubstraat in Canada/US. Deze bedrijven hebben een reactor op het bedrijf ingericht en kunnen op die manier biologisch produceren voor de Noord-Amerikaanse markt.
Studenten van de opleiding Hortitechnics en Management (Lentiz) hebben in deze proef de benodigdheden, innovaties en mogelijkheden van circulair telen gezien, ervaren en geleerd. Hogeschool Inholland heeft zich tevens gericht op het verschil in voedingswaarde tussen conventioneel geteelde en de circulair geteelde tomaten.
In het onderzoek naar voedingswaarden is er op drie momenten gemeten op vitamines en carotenoïden. De tomaten uit de circulaire kas zijn vergeleken met een teler uit de praktijk met een vergelijkbare plantdatum en hetzelfde ras. In het onderzoek is er specifiek gekeken naar een drietal elementen, twee vitamines en carotenoïden.
Vitamines
In de proef is te zien dat de circulair geteelde tomaten meer vitamine C dan de conventioneel geteelde tomaten bevatten. Ook is te zien dat het gehalte vitamine C toeneemt door de tijd heen. Dit kan komen doordat de plant meer licht heeft kunnen absorberen in de tussentijd. Verschillen in belichtingsinstallaties en de toenemende lichtsom kunnen tevens een reden zijn voor de structurele hogere waarden. In de proef is gebleken dat de circulaire tomaten meer Vitamine E bevatten in vergelijking met conventioneel geteelde tomaten.
Carotenoïden
Carotenoïden zoals lycopeen zijn belangrijke natuurlijke pigmenten die worden aangetroffen in planten, fotosynthetische bacteriën, schimmels en algen. Zij zijn verantwoordelijk voor de felle kleuren van fruit en groenten en voor de bescherming van fotosynthetische organismen tegen overmatige lichtschade. Lycopeen vormt ongeveer 80-90% van het totale carotenoïdengehalte van roodrijpe tomaten.
Productie
Het gewas is volledig met biologische gewasbeschermingsmiddelen geteeld en is omschreven als een weerbaar gewas. Het telen op kokosmatten en met organische meststoffen vanuit een bioreactor heeft zeer goed gewerkt. Het gewas heeft een mooie ontwikkeling gehad. Een onderzoeksafdeling van +/- 100 m² is moeilijk te vergelijken met een volwaardige kas, maar wat wel kan worden vastgesteld is dat er een productief en stuurbaar gewas heeft gestaan gedurende het najaar, de winter en het voorjaar. De productie hebben we geprognotiseerd op ongeveer 80 kg/m² jaar. Voor het zomerreces hebben we de teelt beëindigd, normaliter gaat een belichte teelt nog een aantal weken door. Deze kilo’s liggen lager dan in de praktijk waar er met Xandor ongeveer 93 kg/m² wordt behaald. Gezien de teeltomstandigheden, zoals schaduwwerking in de kas, is de onderzoeksgroep zeer tevreden met dit resultaat.
F. van der Helm, S. Nieboer (Hogeschool InHolland)